Dzieci, których mowa rozwija się wolniej i samodzielnie nadrabiają zaległości to wyjątki. Nie jest prawdą, że do logopedy wypada się zgłosić dopiero, kiedy dziecko jest
w wieku przedszkolnym, czy szkolnym i już ma wadę wymowy – wtedy terapia może przebiegać znacznie dłużej. Warto wiedzieć, że opieka logopedyczna, stymulowanie rozwoju mowy, a nawet terapia logopedyczna możliwa jest już od pierwszych miesięcy życia dziecka. Wczesne zaś rozpoznanie jakichkolwiek nieprawidłowości w rozwoju mowy jest szansą na krótszy i bardziej efektywny proces terapeutyczny.

Zatem im wcześniej tym lepiej.

Niepokój rodziców może się pojawić, gdy dziecko:
po 2 miesiącu życia
– nie wokalizuje pierwszych samogłosek,
– nie wydaje dźwięków, przypominających mowę,
po 4 m.ż.
– nie skupia wzroku na twarzy drugiej osoby,
– nie odpowiada uśmiechem na uśmiech/mimiką na mimikę drugiej osoby,
– nie interesuje się dźwiękami otoczenia,
– nie reaguje na wypowiedzi dorosłych,
po 6 m.ż.
– nie „dialoguje” z dorosłym, powtarzając/naśladując sylaby otwarte,
– nie gaworzy samonaśladowczo,
po 8 m.ż.
– nie rozumie emocjonalnych wypowiedzi dorosłych,
– nie wskazuje palcem,
– nie utrzymuje wspólnego z dorosłym pola uwagi,
– nie naśladuje oraz samodzielnie nie wypowiada sylab,
po 10 m.ż.
– nie rozumie przekazów mimicznych,
– nie rozpoznaje wyrażeń dźwiękonaśladowczych,
– nie rozumie prostych słów, nawet tych o zabarwieniu emocjonalnym,

po 12 m.ż.
– nie rozumie prostych poleceń, nawet popartych gestem,
– nie rozumie prostych nazw osób, przedmiotów, czynności,
– nie wypowiada samodzielnie kilku wyrazów (zbudowanych z sylab otwartych) – nazw osób, przedmiotów, czynności (świadomie nie używa słów mama, tata oraz kilku wyrazów dźwiękonaśladowczych),
– nie powtarza sylab i słów wypowiadanych przez dorosłego,
– nie wykazuje pierwszych sygnałów dominacji ręki,
– nie podejmuje prób rysowania (bazgrania),
– nie podejmuje prób samodzielnego posługiwania się łyżką,
– nie pije z otwartego kubka,
– pije z butelki ze smoczkiem,
– ssie smoczek-uspokajacz,
po 18 m.ż.
– nie rozpoznaje i nie rozróżnia słów i melodii śpiewanych mu piosenek,
– nie rozumie prostych zdań (poleceń, zakazów),
– nie zwiększa liczby używanych słów,
– nie buduje wypowiedzi jednowyrazowych,
– nie podejmuje prób łączenia dwóch wyrazów w wypowiedzi,
– nie powtarza sekwencji ruchów dorosłego,
po 24 m.ż. (dwulatek)
– nie wykonuje prostych poleceń (połóż, przynieś, podaj),
– nie łączy wyrazów w wypowiedzi dwuwyrazowe,
– nie dzieli wspólnego pola uwagi z dorosłym,
– nie skupia uwagi podczas czytania mu książeczki, opowiadania krótkiej historii,
– nieprawidłowo wymawia samogłoski,
– nie wymawia lub nieprawidłowo wymawia spółgłoski p, b, m, t, d, n, l, k, g, f, w, ś, ź, ć, dź,
– mówi niewyraźnie, zrozumiale tylko dla otoczenia,
po 30 m.ż.
– wykazuje niechęć do słuchania krótkiego czytanego tekstu, np. wierszyka,
– nie buduje zdań 2-3 elementowych,
– nie używa przyimków,
po 36 m.ż. (trzylatek)
– nie wypowiada/nieprawidłowo wypowiada głoski szeregu syczącego (np. z językiem między zębami): s, z, c, dz (pod koniec 3 r.ż.),
– nie zwiększa zasobu używanych słów,
– nie buduje prostych zdań informujących o swoich oczekiwaniach i potrzebach (zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie),
– nie oblizuje językiem otwartych ust,
– wykazuje niechęć do słuchania krótkiego czytanego tekstu prozą,
– nie rozumie i nie przyswaja społecznych reguł językowych,
po 4 r.ż.
– nie wypowiada/nieprawidłowo wypowiada głoski szeregu szumiącego: sz, ż, cz, dż (np. – zamienia je na s, z, c, dz lub ś, ź, ć, dź),
– w sposób charakterystyczny dla wcześniejszego etapu rozwojowego zmiękcza spółgłoski,
– niepoprawnie wypowiada spółgłoski p, b, m, t, d, n, l, k, g, f, w, ś, ź, ć, dź, s, z, c, dz,
– nie posługuje się zdaniami rozwiniętymi, złożonymi,
– nie nazywa prostych związków przyczynowo-skutkowych, relacji czasowych, przestrzennych (brak użycia przyimków),
– nie używa przymiotników, przysłówków (wyrazów nazywających cechy),
– nie zadaje pytań,
– nie wybrało jeszcze ręki (proces kształtowania lateralizacji jest niedokończony),
po 5 r.ż.
– nie wypowiada prawidłowo spółgłoski r pod koniec 5 r.ż.,
– mówi niespójnie,
– nie zadaje pytań, dotyczących wyjaśnienia rzeczywistości,
– nie używa metafor, porównań,
Zawsze konsultuj się również z logopedą, gdy zauważysz, że Twoje dziecko:
– nadmiernie się ślini,
– ssie wargę, policzek, kciuk,
– ma problemy z przyjmowaniem pokarmów (jako niemowlę ma trudności ze ssaniem),
– nawykowo oddycha przez usta,
– w czasie mówienia, zabawy, każdej innej aktywności wkłada język między zęby,
– ma ograniczone ruchy języka,
– nie potrafi posłać całuska (usta ułożone w dzióbek),
– mówi niepłynnie (powtarza dźwięki mowy, sylaby, wyrazy i/lub przeciąga dźwięki mowy
w wyrazach i/lub blokuje się na początku wypowiadanego słowa),
– mówi bezdźwięcznie (np. puty zamiast buty)
– mówi niewyraźnie,
– nie nawiązuje kontaktu wzrokowego z rozmówcą.